Eylül ayı enflasyon verileri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı. Eylül ayı enflasyon oranları, konut sahipleri, işyeri kiracıları ve kirada oturan vatandaşlar için kritik bir kıymet taşıyor. Bilhassa yıllık kira mukavelesi biten kiracılar, bu bilgilere nazaran yapılacak kira artışlarını yakından takip ediyor. Birebir vakitte, memur ve emeklilerin maaş artırımlarını etkileyen 3 aylık enflasyon farkı da bu datalarla birlikte belirlenmiş oldu.
EYLÜL AYI ENFLASYON BİLGİLERİ AŞİKÂR OLDU
TÜİK tarafından açıklanan datalara nazaran, enflasyon eylül ayında aylık bazda yüzde 2,97 artış gösterdi. Yıllık enflasyon ise yüzde 49,38’e yükseldi. Ağustos ayında yüzde 51,97 olan yıllık enflasyon oranı, eylülde bir ölçü düşüş gösterdi.
EKİM AYI KİRA ARTIŞ ORANI NE KADAR OLDU
Eylül 2024 enflasyon bilgilerinin açıklanmasıyla birlikte, ekim ayında uygulanacak kira artış oranları da netleşti. Bu datalara nazaran, hem konutlar hem de iş yerleri için uygulanabilecek azamî kira artışı yüzde 63,47 olarak hesaplandı.
Fahiş kira artışlarını engellemek maksadıyla, 11 Haziran 2022’de kiralık konutlar için getirilen tavan artırım uygulaması, Temmuz 2024 prestijiyle sona ermişti. Bu nedenle, kira mukavelesini yenileyecek mesken sahipleri ve kiracılar, Eylül ayı enflasyon oranlarını yakından takip ediyordu.
Tavan artırım hududunun kalkmasının akabinde, Eylül 2024 enflasyon oranına bağlı olarak konutlar ve iş yerlerinde uygulanacak kira artış oranı yüzde 63,47 olarak belirlendi. Bu oran doğrultusunda, kira mukavelesi yenilenecek mülk sahipleri, kiralarına en fazla yüzde 63,47 oranında artırım yapabilecek.
Kira Artışı Hesaplama:
- Mevcut Kira Bedeli: 10.000 TL
- Kira Artışı Yapılacak Ay: Ekim 2024
- Artış Oranı: %63,47
- Kira Artış Fiyatı: 6.347 TL
- Aylık Yeni Kira Fiyatı: 16.347 TL
MEMUR VE EMEKLİLERİN ARTIRIM FARKI BELİRLENDİ
Temmuz, ağustos ve eylül aylarına ilişkin enflasyon bilgilerinin açıklanmasıyla birlikte, emeklilere yapılacak artırım oranları da netleşmeye başladı. Aylık enflasyon temmuzda yüzde 3,32, ağustosta yüzde 2,47 ve eylülde yüzde 2,97 olarak kaydedildi. Bu datalara nazaran, SGK ve Bağ-Kur emeklileri şu an prestijiyle toplamda yüzde 8,92’lik bir artırım farkını elde etmiş oldu.
Memurlar için ise enflasyon farkı hesaplaması hala devam ediyor. Memurların ek artırım alabilmesi için yıl sonuna kadar en az yüzde 0,99 oranında bir enflasyon daha oluşması gerekiyor. Bu farkın oluşması halinde, memurlar da Ocak 2025’te maaşlarına enflasyon farkını yansıtacak halde artırım alabilecek.
Net sayı ekim, kasım ve aralık aylarına ait enflasyon datalarının açıklanmasıyla muhakkak olacak.
Memur ve memur emeklileri ocak ayında yüzde 15 de toplu kontrat artırımı alacak.
EYLÜL AYINDA FİYATI EN FAZLA ARTAN VE DÜŞEN ESERLER MUHAKKAK OLDU
Eylül 2024’te, en fazla fiyat artışı yüzde 50,4 ile öğrenci yurtlarında (diğer konaklama hizmetleri) yaşanırken, en büyük düşüş yüzde 4,31 ile şahsî aksesuarlar kategorisinde görüldü. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı datalara nazaran, üniversite eğitimi yüzde 45,27, yumurta ise yüzde 34,25 oranında zamlandı. Birebir periyotta taşınabilir telefon ve aksesuarları yüzde 3,93, kahvaltılık tahıl eserleri ise yüzde 3,67 oranında ucuzladı.
TÜİK, enflasyon tablosunda değişikliğe giderek, fiyat değişimlerini daha geniş bir kapsamda, yıllık ve aylık bazda COICOP sistemine nazaran raporladı.
TÜİK’in tüketici fiyatları endeksine nazaran, eylülde aylık bazda fiyatları en fazla artan eserler ile bunların bir evvelki aya nazaran değişim oranları şöyle:
- Diğer konaklama hizmetleri (öğrenci yurtları) 50,4
- Üniversite eğitimi 45,27
- Yumurta 34,25
- Çocuk bakım hizmetleri (kreşler) 23,86
- Taze balık 18,65
- Otobüs ile kent içi yolcu nakliyeciliği 12,74
- Halı 11,17
- Gerçek kira 7,62
- Çocuk giysi 7,62
- Gazete ve mecmualar 7,46
Eylülde fiyatı en fazla düşen yahut en az artış gösteren seçilmiş eserler ile bir evvelki aya nazaran değişim oranları şöyle:
- Başka yerde sınıflandırılmamış öteki ferdî aksesuarlar -4,31
- Mobil telefon, ekipman ve aksesuarları -3,93
- Kahvaltılık tahıl eserleri -3,67
- Havayolu ile yolcu nakliyatı -3,36
- Patates -2,72
- Kara yolu ile kentler ortası yolcu nakliyeciliği -2,5
- Alkolsüz içecekler (meşrubat, ayran vb.) -1,96
- Spor, kamp ve açık hava cümbüş gereçleri -1,76
- Motosikletler -1,72
- Dondurma -1,7
EKONOMİSTLERİN ENFLASYON BEKLENTİLERİ
TÜİK’in eylül ayı enflasyon bilgilerine yönelik beklenti anketine katılan ekonomistler, ortalama yüzde 2,09 oranında bir artış öngörüyordu. Ekonomistlerin kestirimleri, yüzde 1,50 ile yüzde 2,50 ortasında değişiklik gösterirken, yıllık enflasyonun yüzde 48,11 düzeylerine gerileyeceği öngörülüyordu. Lakin, açıklanan sayılar beklentilerin üzerinde geldi ve yıllık enflasyon yüzde 49,38 oldu.
2024 YILI ENFLASYON BEKLENTİLERİ
Ekonomistlerin 2024 yılı sonu enflasyon beklentisi ise ağustos ayında yüzde 43,23 olarak açıklandı. Bu oran, gelecek yıl için enflasyonun daha da düşmesi istikametinde umutları artırıyor. Fakat, global ekonomik şartlar ve Türkiye’nin iç dinamikleri bu varsayımları etkileyebilecek ögeler ortasında yer alıyor.