ABD’li Washington Enstitüsü’nün Arap Baharı’nı dizayn etmek için 2010 yılında oluşturduğu, Arapça ve İngilizce yayın yapan “Fıkra Forum” isimli teşebbüs, bugünlerde Türkiye’deki sığınmacılar konusuna odaklandı. Teşebbüsün son yayınladığı tahlil, “Kuzey Suriye’deki çatışmalar: Çıkarların ‘kardeşlik’ lisanı üzerindeki zaferi mi?” başlığını taşıyor. Tahlilde; açık kapı siyasetinin birinci yıllarında Suriyeli sığınmacılara “misafirperverlik” ve “komşularla dayanışma” çerçevesinde bakılırken, son periyotta artan enflasyon ve berbatlaşan ekonomik gidişatla birlikte Türk halkındaki empatinin, yerini kuşku ve kötülemeye bıraktığı argüman ediliyor. Ülkedeki Suriyelilerin giderek daha fazla mercek altına alındığı belirtilen tahlilde, “Suriyelilerin berbat davranışları yahut cürüm teşkil eden faaliyetleri, tüm Suriyelileri Türk toplumunun başına bela olarak resmetmek için esas siyasi gereç haline geldi.” deniliyor. Aydınlık gazetesinde yer alan habere nazaran tahlilde, bu durumun bir dizi kışkırtıcı olayı da beraberinde getirdiği belirtilerek, Kayseri ve sonrasında Suriye’nin kuzeyinde yaşanan olaylar hatırlatılıyor.
SURİYE’NİN KUZEYİNDEKİ OLAYLAR ÖFKE PATLAMASIYMIŞ
Kayseri’deki bir taciz görüntüsü ile başlayan olayların hududun ötesinde öfke yarattığı ileri sürülen tahlilde, şu sözlere yer veriliyor:
“Kayseri’deki şiddet olaylarının toplumsal medyada yayılmasıyla birlikte, Suriyeli kümeler 1 Temmuz Pazartesi günü öğlenden sonra hayal kırıklıklarını tabir etmek üzere sokaklara döküldü. Şovlar kısa müddette Türk tırlarının önünü kesmekten araçları parçalamaya ve Türkiye aykırısı sloganlar atmaya kadar tırmandı.
Suriye halkı ile Türk güçleri ortasında bugüne kadar yaşanan en şiddetli çatışmada, Ulusal Ordu’nun hiçbir kümesinin göstericileri bastırmak ya da Türk bölgelerine ulaşmalarını engellemek için müdahalede bulunmaması dikkat çekti. Göstericilerin Türkiye’ye, hem mültecilere hem de Suriye’nin kuzeyindeki Suriyelilere yönelik siyasetini tekrar gözden geçirmesi gerektiği istikametinde açık bir bildiri göndermesinin akabinde olayların şiddeti azaldı.”
REFERANSLARI FETÖ’NÜN ‘ZAMAN’I
Sadece geçen hafta içinde, Suriye’nin kuzeyinde yaşanan gerginliğin benzerilerini yaratabilecek birkaç olay daha yaşandığı belirtilen tahlilde, şu bilgiler paylaşılıyor:
“Örneğin, Türk güçlerinin Rus subayları hudut kapısından geçirerek kurtarılmış bölgelere sokma niyetinde olduğuna dair haberlerin akabinde çok sayıda gösterici, El Bab kentindeki Ebu Zeydin Hudut Kapısı’nda toplandı. Göstericiler daha sonra içinde Rus subay bulunup bulunmadığından emin olmak için Türk araçlarını inceledi.
Türk gazetesi Vakit’in 16 Temmuz’da aktardığına nazaran, Esad rejimiyle resmi alakaların tekrar kurulabileceğine dair eşi gibisi görülmemiş Türk resmi açıklamaları, tansiyonu daha da artırdı. Ebu Zeydin Hudut Kapısı olaylarından yalnızca birkaç saat sonra, çok sayıda Suriyeli mülteciye konut sahipliği yapan Gaziantep’te onlarca kayıtsız Suriyeliye baskın yapıldığı bildirildi. Bu dramatik olaylar kuzeydeki Suriyeliler ortasında makûs bir izlenim bıraktı ve uzun müddettir devam eden terk edilmişlik hisleri, Türkiye tarafından yeni bir ihanete uğramışlık hissine dönüştü.”
‘TÜRKİYE’NİN YANLIŞ POLİTİKALARI’
Suriye’nin kuzeyindeki olayların münferit olmadığı belirtilen tahlilde, “Birçok Suriyeli oluşum ve Suriye Sendikalar Federasyonu üzere kurumlar, son ayaklanmaları, Türkiye’nin Suriye evrakını ele alışıyla ilgili ‘birikimlerin’ bir sonucu olarak pahalandırıyor.” denildi.
Analizde, Türk Hükümeti’nin Suriye’nin kuzeyini her alanda yönetmesinin, Suriyeliler ortasında Türkiye’ye yönelik olumsuz hisleri geliştirdiği, birçok Suriyelinin bölgede berbatlaşan ekonomik durumdan da Türk Hükümeti’ni sorumlu tuttuğu belirtilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Örneğin memurların, Ulusal Ordu üyelerinin ve öğretmenlerin maaşları aylık 100 doların altında. Birleşmiş Milletler ve STK programlarının çalışana ve yüz binlerce aileye sağladığı yardımlarda da değerli azalmalar görüldü. Büyük kuzey kentlerinde Suriyeli çalışanların maaşlarının dağıtımı için PTT’nin kullanılması, sonlu sayıda PTT çalışanı nedeniyle önemli sıkışıklığa neden oldu.
Türk Hükümeti, neredeyse her gün bir tansiyon kaynağı haline gelen PTT probleminin çözülmesi için tekraren yapılan davetlere da karşılık vermedi. Dahası, Türk Hükümeti’nin tarım, ticaret, sanayi ve eğitim alanlarındaki olumsuz performansına ait pek çok detay, son devirde Kuzey Suriye halkı ortasında Türkiye’ye yönelik olumsuz hislerin artmasına katkıda bulundu.”
SORUN: TÜRKİYE’NİN OTORİTESİ
Suriyelilerin kızgınlığının, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde tam otorite kurmasından kaynaklandığı belirtilen tahlil, şöyle devam etti:
“Birçok Suriyeli oluşum ve seçkin, Türkiye’nin Kuzey Suriye’nin idaresine dahil olmasını Türk Hükümeti’ne karşı kızgınlığın esas nedeni olarak görüyor. Türkiye, evvel Koalisyon, akabinde Suriye Süreksiz Hükümeti ve son olarak da Lokal Meclisler olmak üzere Suriye muhalefet kurumlarının oluşumuna kademeli olarak müdahale ediyor. Sonuç olarak, bu kurumların aldığı kararlar artık Suriyelilerin iradesini ve çıkarlarını değil, Türk Hükümeti’nin çıkarlarını yansıtıyor.
Ayrıca Türkiye, kurul liderlerini ve üyelerini yeteneklerine bakmaksızın, yalnızca sadakat temelinde direkt atamaya başladı. Bu denetim, kimi kurul liderlerini zorla seçtirme noktasına kadar vardı. Türkiye’nin koalisyon ve hükümet üzerindeki neredeyse tam denetimi, ihtilalin organik ve açık bir formda ilerlemesini felç etti.
Bu denetim, Türkiye’nin Astana müzakerelerinde Suriye muhalefetinin garantörü olarak yer almasının birinci adımıydı ve daha sonra rejim ile muhalifler ortasındaki ateşkes sınırlarını çizen mutabakatlara yol açarak, yüz binlerce Suriyelinin göç etmesine neden oldu. Bu nedenle Suriyelilerin hissettiği şok ve ihanet hisleri, Türkiye’nin garantörlüğü üzerine inşa edilen beklenti ve umutları kadar büyük oldu.”
NORMALLEŞME İHANETMİŞ
Olası Erdoğan-Esad görüşmesinin tesirlerine de değinilen tahlilde, “Suriye halkının geniş kesitleri bunu haklarına ihanet ve Esad rejimine karşı savaşırken yaptıkları fedakarlıkların metalaştırılması olarak görüyor.” denildi. Tahlil, şu cümlelerle sonlandı:
“Suriye krizine siyasi bir tahlil bulunması ihtimali yokken, Türk Hükümeti’nin Suriye’nin kuzeyinde daha evvelki siyasetlerini sürdürme ısrarı ve Suriye halkının kendi kararlarını verebilme yetkisini gasp etmesi, aslında kırılgan olan bağlantılar açısından vahim sonuçlar doğurabilir. Suriyeli mültecilere yönelik her türlü yeni ırkçı hücum, olayların her an denetimden çıkmasına neden olabilecek saatli bir bomba olmaya devam ediyor.”
ARAP BAHARI’NIN ‘ORGANİZATÖRÜ’
Fıkra Forum’un yöneticiliğini David Pollock yürütüyor. Uzun müddet ABD Dışişleri Bakanlığında ‘Genişletilmiş Ortadoğu’ kısmının kıdemli danışmanlığı yapan Pollock, daha sonra Bakanlığın farklı dairelerinde bölge uzmanı olarak vazife yapmış. Özgeçmişine nazaran; Bakanlığın 15 milyon dolarlık Irak Bayan Demokrasi Teşebbüsü ve ABD-Afgan Bayan Kurulu’nun kurulmasına yardımcı olmuş ve Ortadoğu’daki “demokrasi savunucuları” ile de direkt çalışmış.
Pollock liderliğindeki Fıkra Forum ise kendisini şöyle tanıtıyor:
“2010 yılında Arap Baharı’nın eşiğinde hayata geçen Fıkra Forum, Washington Enstitüsü’nün Ortadoğu’nun karşı karşıya olduğu en acil şimdiki olaylar hakkında, yerinde perspektifler ve içgörü sağlamak üzere tasarlanmış bir teşebbüsüdür. ‘Youth in Focus’ teşebbüsü de genç gazetecilerin ve analistlerin seslerini duyurmak ve Ortadoğu’daki gençlik dalgasını yakından ilgilendiren hususlarda, onların bakış açılarını öne çıkarmak üzere tasarlanmıştır.”