CHP Ankara Milletvekili ve TBMM Dijital Mecralar Kurulu üyesi Okan Konuralp, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’na “Instagram’a erişim mahzuru getirilmesine münasebet olarak gösterilen 5651 sayılı yasanın 8. unsuru kapsamındaki katalog kabahatler nelerdir? Bu kapsamda Instagram’a hangi spesifik içerikler için ikaz yapılmıştır? Instagram bu talebe karşılık ne yapmıştır? BTK ile Instagram (Meta) ortasında bu hususla ilgili hangi tarihlerde, hangi içeriklere dair, ne çeşit bağlantılar olmuştur? Bu bağlantıların ayrıntıları nelerdir” diye sordu. 2 Ağustos’tan bu yana kapalı olan Instagram için Ulaştırma Bakanlığı ve uygulama yetkilileri bir görüşme gerçekleştirilecek.
Konuralp, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından toplumsal medya platformu Instagram’a yönelik getirilen erişim pürüzünü soru önergesiyle TBMM gündemine taşıdı. Konuralp, şunları kaydetti:
“BAHANE OLARAK KULLANILIYOR”
-Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından toplumsal medya platformu Instagram’a yönelik erişim mahzuru getirilmiştir. Bu erişim pürüzünün münasebeti olarak ise ‘katalog suçlar’ öne sürülmüştür. Fakat, bu durum kamuoyunda geniş çapta tartışmalara yol açmış ve çeşitli soru işaretleri doğurmuştur.
-Bu süreçle ilgili olarak, erişim pürüzünün şeffaflığı ve hukuksal destekleri hakkında önemli kaygılar bulunmaktadır. Instagram’a yönelik getirilen erişim mahzurunun, tüzel süreçlerin ve itirazların isimli tatil sırasında kıskaca alınarak yavaşlatılması ve Instagram’ın baskı altına alınması emeliyle yapıldığı düşünülmektedir. Katalog hatalar, bu süreçte hem bir mazeret olarak kullanılmakta hem de türel süreçlerin zorlaştırılması için bir araç olarak görülmektedir.
-BTK’nın yetkisi, 5651 sayılı Kanun’un 8. unsurunda yer alan ve müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı, Atatürk’e hakaret ve MİT Kanunu’nda yer alan birtakım hatalar üzere 10 farklı hata tipini içeren katalog kabahatlerle kısıtlıdır. Instagram’a yönelik ikazın hangi spesifik içerikler için yapıldığı ise meçhuldür ve bu durum kamuoyunda kuşku yaratmaktadır.
Bilişim hukukçusu ve öğretim üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz’in kamuoyuyla paylaştığı bilgilere nazaran, Meta şirketinin (Facebook, Instagram ve WhatsApp’ı bünyesinde bulunduran) Türkiye’deki temsilciliği aracılığıyla 6 ayda bir yayınladığı şeffaflık raporları, bu sürecin değerlendirilmesinde kıymetli bir rol oynamaktadır.
Son yayınlanan rapora nazaran, 1 Ocak 2024 ile 30 Haziran 2024 tarihleri ortasında BTK’dan Instagram ve Facebook’a toplamda 1849 içerik kaldırma talebi gönderilmiş ve 2580 içerik şikayet edilmiştir. Bu taleplerin sonucunda 504 içerik büsbütün kaldırılmış ve 1941 içerik Türkiye’den görünmez kılınmıştır. Fakat, 135 içeriğin akıbeti bilinmemektedir ve bu durum da kamuoyunda soru işaretleri doğurmuştur.
Tüm bu gelişmeler ışığında, BTK’nın Instagram’a yönelik erişim mahzurunun münasebetlerinin ve tüzel desteklerinin açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Ayrıyeten, bu erişim mahzurunun Türkiye’deki milyonlarca Instagram kullanıcısının mağduriyetine yol açtığı da göz önünde bulundurulmalıdır.”
“HANGİ İÇERİKLER İÇİN İHTAR YAPILDI?”
Konuralp, Bakan Uraloğlu’na şu soruları yöneltti:
“Instagram’a erişim mahzuru getirilmesine münasebet olarak gösterilen 5651 sayılı Kanun’un 8. unsuru kapsamındaki katalog cürümler nelerdir? Bu kapsamda Instagram’a hangi spesifik içerikler için ihtar yapılmıştır?
BTK’nın idari önlem kararı neden kamuoyu ile paylaşılmamaktadır?
Instagram bu talebe karşılık ne yapmıştır?
BTK ile Instagram (Meta) ortasında bu hususla ilgili hangi tarihlerde, hangi içeriklere dair, ne tıp bağlantılar olmuştur? Bu irtibatların ayrıntıları nelerdir?
Meta tarafından yayınlanan son şeffaflık raporunda, BTK’dan gönderilen 1849 talep ve 2580 içerik şikayeti belirtilmektedir. Bu içeriklerin kaç tanesi Instagram ile ilgilidir ve bu taleplerin sonucunda kaç içerik kaldırılmıştır? Kaldırılmayan içeriklerin akıbeti nedir?
BTK’nın Instagram’a yönelik erişim pürüzü, Türkiye’nin ‘katalog suçlar’ dışında rastgele bir talebine dayanmakta mıdır? Hükümetin Meta’ya yönelik talepleri ortasında yer alan öteki hangi hususlar bulunmaktadır?