Komşu Yunanistan’da muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’nin (YD) zaferle çıktığı fakat parlamentoda mutlak çoğunluğa ulaşamadığı seçimlerin akabinde iktidar temsilcileri yeni ‘neoliberal Anayasa’yı’ gündeme taşıdı. YD temsilcilerine nazaran, 25 Haziran’da gerçekleştirilecek olan yeni seçimler sonrasında partinin Anayasa’yı değiştirecek çoğunluğu elde etmesi durumunda komşu ülkede son yıllarda uygulanan tartışmalı birçok neoliberal siyasetin yer alacağı yeni bir Anayasa’nın oluşturulması hedeflenecek.
SKAI televizyonuna konuşan YD’nin üst seviye yetkilisi Adonis Georgiades, partisinin önümüzdeki seçimlerdeki gayesinin 180 sandalye elde etmek olduğunu kaydetti. Georgiades, YD’nin Anayasa’yı kendi kurallarına nazaran değiştirme maksadına dikkat çekti.
Georgiades, şöyle konuştu: “Elbette şekillenmekte olan yeni siyasi sahnede hepimiz farklı şeyler görüyoruz. Yeni Demokrasi’nin ilan edilen amaçlarından biri Anayasa’yı değiştirmektir. Partinin maksadı yeni seçimlerde yalnızca (tek başına) hükûmet olmak değil; tek başımıza 180 sandalye kazanarak Anayasa’yı değiştirmeyi hedefliyoruz.”
Başbakan Kiriakos Miçotakis’in, Georgiades’in açıklamalarını ‘yersiz’ olarak nitelendirdiği belirtiliyor. Yeni Anayasa konusunda vekili ile hemfikir olsa da Miçotakis, yeni seçimler öncesinde muhalefet cephesine yeni bir siyasi koz sunmak istemiyor.
Söz konusu maksat, Anayasa’nın birçok hususunun revizyonunu, sıhhat hizmetlerinin özelleştirilmesini ve kamu kesiminde esaslı değişleri içeriyor. Ayrıyeten, YD bir an evvel komşu ülkede özel üniversitelerinin önünü açmayı hedefliyor.
Anayasa uzmanları yeni meclisin, çoğunluğu ne olursa olsun, Anayasa’nın derhal revizyonuna gidemeyeceğine dikkat çekti. Fakat, 180 milletvekiline sahip olunması halinde bir sonraki hükûmet revizyonun çerçevesini belirleyebilir.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Anayasa’nın değiştirilmesi prosedürü, revizyonun iki meclis tarafından yapılmasını, birinci meclisin revize edilecek unsurları önermesini ve ikinci meclisin de bu unsurları revize etmesini öngörüyor.
25 Haziran sonrasında oluşacak olan 300 sandalyeli birinci mecliste 180 üyeden oluşan bir çoğunluk olması halinde Anayasa değişikliği için yine seçimlere gidilmesi gerekecek. Bu seçimlerden sonra oluşacak olan yeni mecliste yeni Anayasa için 151 üyenin salt çoğunluğuna muhtaçlık duyulacak. 25 Haziran sonrasında şekillenecek olan mecliste YD’nin 180 sandalye elde etmediği durumda ise mevcut Anayasa temelinde yine seçimlere gidilecek ve şekillenecek mecliste yeni Anayasa için en az 180 üyenin oyu gerekli olacak.
Hangi senaryo geçerli olursa olsun, revizyon 2024’ten evvel gündeme gelmeyecek. Çünkü Anayasa’nın 110(5) Hususu, bir evvelki revizyonun tamamlanmasının üzerinden beş yıl geçmeden Anayasa’da revizyon yapılamayacağını belirtiyor. Anayasa’nın bir evvelki revizyonu 2019’da yapılmıştı; münasebetiyle yeni Anayasa çalışmaları 2024’ten evvel başlayamaz.
YD’NİN YENİ ANAYASASI NELERİ İÇERİYOR?
YD’ye yakın medya ve akademi kaynakları, bu sorunun cevabının YD’nin 21 Mayıs seçimleri için açıklanan manifestosunda kapalı olduğunu belirtiyor. Miçotakis, seçim öncesi kampanyası sırasında özel üniversitelerin kurulmasına müsaade verecek halde 16’ncı Maddeyi revize etmeye çalışacağını ve maksadına ulaşmak için PASOK ve Helen Çözümü’nden siyas’i uzlaşma arayacağını açıkça belirtmişti.
Ancak YD’nin yeni mecliste 180 sandalyeye ulaşması halinde iş birliğine gerek kalmayacak ve 16’ncı Husus revizyona tabi tutulacak birinci unsur olacak. Öbür yandan, özel şirketlerin Ulusal Sıhhat Sistemi’nin bir kesimi olması 2019 seçimlerinden bu yana YD’nin ilân edilmiş bir gayesi. Lakin pandemi Miçotakis hükümetinin önceliklerini süreksiz olarak değiştirmişti.
Miçotakis, Ulusal Sıhhat Sistemi’ni yine tasarlama ve bilhassa de periferideki kamu hastanelerinin sayısını azaltma niyetini açıkça söz etti. Halihazırda hükümetin geçtiğimiz aralık ayında Ulusal Sıhhat Sistemi hekimlerinin özel bölümde paralel çalışmasına ait yasa tasarısını kabul etmiş durumda. YD’nin geniş bir parlamento çoğunluğuna sahip olması durumunda ise, Ulusal Sıhhat Sistemi’nin özel sermayenin denetimine geçmesini kolaylaştıracak olan Anayasa’nın tartışmalı unsurlarının revize edilmesinin önü açılacak.
YD geçmişte birçok sefer memurların takımlı olması konusunu da gündeme getirmeye çalışmış fakat bu alanda başarılı olamamıştı. Miçotakis geçtiğimiz devirde memurların vazife müddetlerinin lakin bir değerlendirmeden sonra kalıcı hale getirileceğini söz etti.
Dolayısıyla, 25 Haziran’da yapılacak yeni seçimlerde YD’nin 180 milletvekili amacına ulaşması halinde, kamu kesiminde kıymetlendirme ve misyon müddeti ortasındaki ilişkinin Anayasal açıdan “rayına oturması” da bekleniyor.