Türk sinema tarihine damga vuran usta oyuncu Kemal Sunal’ın ailesinin açtığı ‘telif hakkı’ davasında değerli gelişme yaşandı. Habertürk muhabiri Mustafa Şekeroğlu’nun özel haberine nazaran; gelişme yaşanan davanın süreci 10 yıl evvel Sunal ailesinin açtığı ‘telif hakkı’ davasıyla başladı.
Kemal Sunal’ın ailesi, 1970 ve 1990’lı yıllarda ünlü oyuncunun rol aldığı 45 adet sinemasının, sinema gösterimi dışında yayınlanmasına ait 3 başka firmaya ‘telif hakkı’ davası açtı. Sunal ailesi açtığı davada Kemal Sunal’ın oynadığı sinemalar yıllarca çeşitli televizyon kanallarına ve birçok dijital kanala satıldığını, bu sinemaların sayısız defa yayınlandığını, davalı şirketin önemli maddi gelir elde ettiği halde kendilerine rastgele bir telif ödenmediği sav edildi.
DAVA REDDEDİLDİ
Sunal ailesinin açtığı dava 6. İstanbul 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde görüldü. Davalı şirketler yaptıkları savunmada davaya bahis sinemaların en eskisinin 1975, en yenisinin ise 1990 yılı üretimi olduğunu, 1995’ten evvel yapılan sinemalarla ilgili kanunda rastgele bir düzenleme olmadığını belirterek davanın reddini istedi. Mahkemede bu istikametten karar vererek sinemaların sinema dışındaki gösterimi satışlara dayalı tazminat talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verdi.
İSTİNAF ‘TELİF HAKKI’NA KISMEN ‘EVET’ DEDİ
İlk mahkemede red kararının verilmesi üzerine evrak İstinaf Mahkemesi’ne taşındı. Bölge mahkemesi ise verilen red kararına karşı Kemal Sunal sinemalarıyla ilgili istenen ‘telif hakkı’ davasını kısmen kabul edilmesine karar verdi. Verdiği kararda, sinemaların çekildiği periyot ile şimdiki periyot ortasında farklılık olduğunu, şimdiki periyotta sinemaların yalnızca sinemalarda oynatılmadığını, birçok dijital mecralarda da oynatıldığını dikkat çekti. Mahkeme ayrıyeten, 70 yıllık vakit aşımı müddetine şöyle değinilerek, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 27. unsuru değiştirilerek yirmi yıl olan müdafaa mühletinin eser sahibi yahut komşu hak sahibinin hayatı uzunluğu ve vefatından sonra yetmiş yıl olarak uzatıldığı belirtildi.
YARGITAY BOZDU İSTİNAF MAHKESİ DİRENDİ
Bölge Mahkemesi’nin ‘kısmen’ bozma kararı üzerine evrak Yargıtay’a taşındı. Yargıtay, davayı Sunal ailesinin aleyhine bozdu. Yargıtay Mahallî Mahkemeyi haklı buldu. Yargıtay’ın bu kararı üzerine Bölge Mahkemesi verdiği ‘telif hakkı’nın ‘Kısmen kabulü’ kararında direndi. Bölge Mahkemesi kararından vazgeçmeyince, mahkemeler ortasında uyuşmazlık meydana geldi. Bunun üzerine belge en üst mahkeme olan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na taşındı.
GENEL HEYET ‘KISMEN KABULÜ’ UYGUN BULDU
Yaşanan bu uyuşmazlık üzerine dava Yargıtay Hukuk Genel Kurul’da görülmeye başlandı. Davayı inceleyen Genel Heyet, kararını verdi. Genel Heyet, Bölge Mahkemesi’nin verdiği ‘kısmen kabulü’ kararını hakikat olduğunu belirterek ‘telif hakkı’ davasının kısmen kabul edilmesi kararını verdi.
GEREKÇELER AÇIKLANDI
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, davayla ilgili münasebetlerini 72 husus eşliğinde bir bir anlattı. Sinemaların çekildiği periyot yalnızca sinema salonlarında yer aldığını ve oyuncunun da bu kapsamda fiyatını aldığını belirten Genel Şura şöyle devam etti: “Günümüzde ise dava konusu sinema yapıtlarının umuma iletimi ve başka kullanım alanlarındaki gelişmeler ile eser sahipliğiyle kontaklı haklar bakımından sağlanan yetmiş yıllık müdafaa mühleti göz önüne alındığında; yapıtların imal tarihlerinde beklentileri orantısız ölçüde aşan ekonomik yarar sağlanmasına dair imkanlar öngörülemediğinden anılan devirdeki oyunculuk bedelinin tayininde de yeni ve öngörülemeyen kullanım alanları dikkate alınmamıştır. Bu nedenle kontratların akdedildikleri tarihlerde mevcut olmayan temaslı haklar, bu haklara ait yetmiş yıllık muhafaza müddeti ve eskiye göre sinema yapıtlarının günümüzdeki geniş kapsamlı kullanım alanları nazara alınmaksızın davacılar murisi ile eser sahibi üretimci ortasındaki mukaveleler ve bu mukavelelere dayalı olarak davacılar murisine ödenen bedel karşılığında dava konusu sinema yapıtlarının üretim tarihlerinde mevcut olmayan komşu hakların eser sahibi yapımcıya devredildiğine dair kabul, mevcut yasal düzenlemeler yanında somut durum itibariyle hakkaniyete de uygun olmayacaktır” denildi.
TELİF HAKKI ÖDENECEK
Genel Konsey, açıkladığı münasebetlerin akabinde ‘Hâl bu türlü olunca; Bölge Adliye Mahkemesince üstte açıklanan konulara değinilerek verilen direnme kararı yol ve yasaya uygun olup yerindedir’ diye ‘telif hakkı’ davasına son noktayı koydu. Bu duruma nazaran dava belgesi tekrar Yargıtay’a gidecek. Yargıtay verilen bu karar üzerine davayı Sunal ailesinin lehine bozacak.
AVUKAT İNANÇ: TAZMİNAT ÖDEYECEKTİR
Sunal ailesinin avukatı Uğur İnanç bu karar üzerine şöyle konuştu: Hukuk Genel Kurulu Kararı mahkemeleri bağlayıcı nitelikte olduğundan Hukuk Genel Kurulu kararı doğrultusunda Yargıtay 11. Hukuk Dairesi yine kıymetlendirme yaparak komşu hak sahibi icracı Sanatçı Kemal Sunal’ın mirasçılarından müsaade alınmaksızın gerçekleştirilen haksız kullanımlar nedeniyle üretimciler tazminat ödeyecektir.
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI NEDİR?
Hukuk ve Ceza Genel Konseylerinin en değerli misyonu Yargıtay dairelerinin bozma kararlarına karşı birinci derece mahkemelerinin verdiği direnme kararlarını incelemektir. Hukuk ve Ceza Genel Konseylerinin kararları nihaidir. Bu kararlara karşı birinci derece mahkemeleri tekrar direnme kararı veremez.